آیا ریالِ مقرون به صرفه می تواند به نفع ایران باشد؟ - مجله سرگرمی

به گزارش خبرنگاران؛ با این همه، حذف صفر ها به خودیِ خود نمی تواند یک واحد پولیِ ضعیف را به یک واحدِ پولی قدرتمند بدل کند. در واقع، ضعیف یا قوی بودنِ یک واحدِ پولی، به شاخصه های دیگری ربط دارد و علاوه بر این، به خودیِ خود تبعاتی هم برای یک اقتصاد خواهد داشت.

لیر ترکیه در جهت ریال ایران

در اقتصاد، قیمت یک متغیر نسبی است و این یعنی قیمتِ هر چیزی در مقابل چیز های دیگر معین می گردد و پول هم مثل هر کالای دیگری، از همین قاعده تبعیت می نماید. به عبارت ساده، واحد های پولیِ کشور های مختلف هم در قیاس با یکدیگر مقرون به صرفه یا گران می شوند.

مثلاً، نرخ برابری لیر ترکیه در مقابل دلار آمریکا، طی سال های اخیر تغییر نموده و لیر، بخش عظیمی از ارزش خود در مقابل دلار را از دست داده است. شاید برای ایرانی ها عجیب باشد، اما ظاهراً اقتصاد ترکیه هم مانند اقتصاد ایران در سراشیبی افتاده و سیاست های نادرست مالیِ ترکیه، در حالی تضعیف واحدِ پولیِ این کشور است.

صفر های روی اسکناس، نمادی از واقعیت اقتصاد هستند

اما آیا قوی یا ضعیف بودن واحد پول ملی کشور ها فی نفسه موضوعیت دارد؟ این یکی از جا هایی است که نظر کارشناسان ممکن است با نظرِ مردمِ عادی تفاوت داشته باشد. از منظر مالی، بالا یا پایین بودنِ قیمتِ یک واحد پولی نشانه مستقیمی از شرایط اقتصادِ کشور ها نیست.

به اسم مثال، هر چند قیمت پایینِ بولیوار ونزوئلا نشان دهنده شرایط اسفناکِ اقتصاد ونزوئلا است، قیمت پایین روپیه اندونزی (به اسم چهارمین پول مقرون به صرفه در دنیا) نشانه ای از اوضاع بدِ مالی در اندونزی نیست. در واقع، تا کمتر از یک دهه دیگر، اندونزی در لیست ده اقتصاد عظیمِ دنیا قرار خواهد گرفت.

قدرتمند بودن یک واحد پولی به این معنی است که آن پول قدرت خرید بالایی هم دارد. بنابراین، اگر شما یک شهروند معمولیِ کویتی باشید که مثلا هزار دینار در ماه حقوق می گیرد، عملا معادل 3 هزار و 300 دلار آمریکا (در زمانِ نگارش این متن) قدرت خرید خواهید داشت.

در مقابل، اگر در ایران باشید و ماهانه ده میلیون تومان حقوق بگیرید، در واقع کمتر از 500 دلار آمریکا قدرت خرید واقعی خواهید داشت. بنابراین، یک جهانگرد معمولیِ کویتی در آمریکا می تواند راحت تر از یک ایرانی با حقوق ماهی 10 میلیون تومان خوش بگذراند.

اما این قدرت خرید اثرات مستقیمی بر کلیت اقتصاد کشور ها هم بر جای می گذارد. با نرخ های کنونی، تقریبا فراوری هیچ کالایی در کویت، عمان یا بحرین به صرفه نیست و اگر کسی در این کشور ها دست به فراوری کالا و خدمات بزند، احتمالا انگیزه های وطن پرستانه دارد و نه انگیزه های مالی.

در واقع، وقتی که می توانید هر کالایی را در چین، ویتنام یا بنگلادش با مقرون به صرفه ترین نیرویِ کار فراوری کنید، دلیلی ندارد همان کالا را در کویت فراوری کنید و حقوقی را که به 10 کارگر چینی می دهید، به یک کارگر کویتی بدهید.

کدام کشور ها صفر های پول شان را کم کردند؟

سیاست حذف صفر از پول ملی، اما پیش از این بار ها امتحان شده و امروز دیگر دست کم اقتصاددانان می دانند که نتایج آن چیست. آلمان در دوره موسوم به وایمار (بین دو جنگِ دنیای)، یکی از مهیب ترین موج های ابرتورمی را از سر گذراند و یکی از اولین کشور هایی هم بود که این روش را امتحان کرد. اقتصاددانان آلمانی، در نهایت 12 صفر از پول این کشور حذف کردند.

ترکیه هم تا همین 16 سال پیش، درگیر نرخ های تورمی به مراتب بالاتر از نرخ های تورم در ایران بود و در سال 2005، ناگزیر لیر تازه را به جای واحد لیرِ قدیمی معرفی کرد که 6 صفر کمتر داشت. ترکیه از آن موقع تا امروز کمابیش پیروز به کنترل تورم شده، اما هنوز هم در میان کشور هایی با بالاترین نرخ تورم واقع شده است.

رکورددار حذف صفر در دنیا هم برزیل است. از سال 1930 میلادی تا به امروز، طی شش مرحله، در مجموع 18 صفر از پول ملی برزیل حذف شده و واحد پولی این کشور هم هشت بار تغییر پیدا نموده است.

ریال ایران ضعیف ترین، دینار کویت قوی ترین

اما ایران در این ماجرا امروز هم رکورددار است و ریال ایران اکنون دومین واحد پولی ضعیف در دنیا است. رتبه نخست به بولیوار ونزوئلا اختصاص دارد و اگر اقتصاد ونزوئلا درگیرِ شرایط ابرتورمی نبود، اکنون ما از منظر قدرت واحد پولی، در قعر جدول بودیم.

از آن سو، رتبه های اول تا سوم قدرتمندترین واحد های پولی دنیا هم در همسایگیِ ایران مورد استفاده قرار می گیرند. دینار کویت قدرتمند ترین واحد پولی در دنیا است و هر یک واحدِ آن، معادل 3.3 دلار آمریکا است. دینار بحرین و ریال عمان (به ترتیب با نرخ برابریِ 2.66 و 2.60 در مقابل هر دلار آمریکا) هم در رتبه های دوم و سوم در میان قدرتمندترین واحد های پولی در دنیا قرار دارند.

شاید برای ایران بد هم نباشد!

اما فارغ از این ها، پایین بودن ارزش پول ملی شاید برای ایران بد هم نباشد! شرح اینکه صادرات از مبدا کویت یا کشور هایی با واحدِ پولی قدرتمند، خیلی زود متوقف می گردد و این کشور ها به واردنماینده کالا های عمدتا لوکس بدل می شوند.

در واقع، اگر انواع رانت های مالی، همانند رانت نفت یا رانت هایِ سیاسی (از نوعی که کشور هایی مانند امارات متحده عربی دریافت می نمایند) نباشد، واحد پولیِ این کشور ها اساسا نباید این میزان قدرتمند بماند.

یک فایده واحد پولی ضعیف هم این است که فراوری انواع کالا و خدمات در کشوری که واحد پولی اش ضعیف است، مقرون به صرفه تر تمام می گردد. از طرفی، مزیت نسبی حکم می نماید که کالا و خدمات در کشور هایی فراوری شوند که این کار را مقرون به صرفه تر انجام می دهند.

در واقع، ایران قاعدتا باید بتواند به یک صادرنماینده بسیار عظیم بدل گردد، چرا که نه فقط واحد پولیِ بسیار ضعیفی دارد، که دسترسیِ بی نظیری هم به منابع مقرون به صرفه انرژی دارد. حقوق ماهانه 10 میلیون تومانی (معادل کمتر از 500 دلاری) برای هر کارگر ایرانی (که اکنون دور از دسترس به نظر می رسد)، با ورود سرمایه خارجی به اقتصاد ایران و استفاده از نیرویِ کار مقرون به صرفه و انرژی مقرون به صرفه، می تواند ایران را به یک کارگاه عظیم مالی بدل کند. در واقع، حقوق کارگر ایران، اکنون از حقوقِ یک کارگر چینی، بنگلادشی، ویتنامی و پاکستانی کمتر است.

با این همه، موضوع به این سادگی هم نیست و اینکه چرا کشور های دیگر به جای چین و بنگلادش کارخانه های شان را در ایران نمی سازند، به غیر از دستمزدهایِ اسمیِ پایین در ایران، به عوامل دیگری هم بستگی دارد.

این موضوع را باید در جایی دیگر آنالیز کرد، اما به طور کلی، بهره وری نیرویِ کار در ایران پایین است؛ قوانین از کارآفرینان حمایت نمی نمایند؛ اقتصاد ثبات ندارد و وزن سیاست، بیش از میزان بر اقتصاد سنگینی می نماید. اگر این موارد برطرف می شد، ریالِ مقرون به صرفه، احتمالاً به نفع ایران تمام می شد.

namit.ir: نامیت: مجله گردشگری و مسافرتی

malcom.ir: مالکوم: اخبار و رویدادهای ورزشی

lison.ir: لیسون: مجله هنر هفتم، سینما